بررسي وضعيت سرولوژيك ويروس سرخجه در نمونه هاي خون بند ناف نوزادان تازه متولد شده در بيمارستانهاي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي تهران
خون جنين / سندرم سرخجه مادرزادي / ويروس سرخجه
نویسنده: دکتر سید حمیدرضا منوری
چكيده:
مقدمه و هدف: بيماري سرخجه يك بيماري ويروسي است كه تظاهرات آن معمولاً خفيـف و خـود محـدود شـونده مـي باشـد. اهميت اين بيماري از نظر آلودگي جنين در دوران بارداري و عوارض سندرم سرخجه مادرزادي اسـت. علائـم آن شـامل عقـب ماندگي ذهني، مشكلات قلبي – عروقي، آب مرواريد و غيره مي باشد . در سال1382 به منظور كاهش خطر سـرخجه مـادرزادي، واكسيناسيون همگاني عليه سرخك و سرخجه در افراد 5-25 ساله انجام شد . يكي از اهداف اصلي اين طـرح بررسـي ميـزان IgM سرمي سرخجه بند ناف نوزادان براي تشخيص سرولوژيك عفونت جنيني و همچنين بررسي وضعيت ايمني مـادران بـا شناسـائي آنتي بادي هاي اختصاصي IgG عليه ويروس سرخجه در اين نمونه ها بود.
روش كار: اين مطالعه به ص ورت توصيفي- مقطعي در 358 نمونه خون بند ناف جمع آوري شـده از بيمارسـتان هـاي وابـسته بـه دانشگاه علوم پزشكي تهران در سال 1387-88 انجام گرفت. نمونه هاي جمع آوري شده با دو روش ELISA، براي تشخيص آنتي بادي هاي اختصاصي IgG و IgM بـر عليـه ويـروس سـرخجه و انجـام آزمـايش PCR nested-RT، بـراي رديـابي ژنـوم ويـروس سرخجه بر روي نمونه هايي كه از نظر آنتي بادي اختصاصي IgG بر عليه ويروس سرخجه منفي بودند و همچنـين نمونـه هـايي كه از نظر آنتي بادي اختصاصي IgM بر عليه ويروس سرخجه مثبت بودند، انجام گرفت . در ايـن مطالعـه مـادران بـه دو دسـته زير 29 سال (در سن دريافت واكـسن در زمـان واكـسيناسيون ) بـا فراوانـي %70/9 و بـالاي 29 سـال بـا فراوانـي %29/1 تقـسيم شدند.
نتايج: ميانگين سني مادران مورد مطالعه 22/6 سال بود. از 358 نمونه مورد مطالعـه، 326 نمونـه (%91.1) از نظـر آنتـي بـادي اختصاصي IgG بر عليه ويروس سرخج ه مثبت و 10 نمونه (%2.8) از نظر آنتي بادي اختـصاصي IgM بـر عليـه ويـروس سـرخجه مثبت بودند. نمونه هايي كه از نظر آنتي بادي اختصاصي IgG بر عليه ويروس سرخجه منفي بودند و همچنين نمونـه هـايي كـه داراي آنتي بادي اختصاصي IgM بر عليه ويروس سرخجه بودند، از نظر حضور ژنوم ويروس سرخجه بـا روش PCR nested-RT مورد آزمايش قرار گرفتند . نتيجه آزمايش نشان داد كه كليه نمونه هاي مورد بررسي از نظر حـضور ژنـوم ويـروس سـرخجه منفي مي باشند.
نتيجه نهايي: بر اساس يافته هاي اين مطالعه، با توجه به مصونيت بالاي مادران احتمال انتقـال عفونـت مـادرزادي سـرخجه بـسيار پايين بوده ولي به دليل كم بودن مصونيت در مادران بالاي29 سال، توصيه مي شود سن واكسيناسيون تا 28 سالگي ارتقا داده شود.
مقدمه :
سرخجه يك بيماري ويروسي است كه معمولأ به طـور شايع كودكان را گرفتار مي كند و منجر بـه ايجـاد علائـم خفيفي در آنان مي گردد و حتي در بيشتر موارد به صورت بدون علامـت اسـت. عامـل ايجـاد كننـده آن ويروسـي از خانواده توگا ويروس ها و از جنس روبي ويروسها مي باشـد. آنچه بر اهميت بيماري سرخجه مي افزايد و لزوم مقابله با آن را ايجـاب مـي كنـد احتمـال ابـتلاي زنـان بـاردار بـه خصوص در سه ماهه اول بـارداري اسـت، در ايـن صـورت احتمال انتقال ويروس از مـادر بـه جنـين در حـدود %50 مي باشد و ايناحتمالدر سه ماهه دوم به%30-35 ميرسد. عفونت جنين با ويروس سرخجه در سه ماهه اول بـارداري مي تواند بـه سـقط جنـين، تولـد نـوزاد نـارس و نقـايص مادرزاديشديد در جنينهمراه شودكه تحت عنوان سندرم (Congenital Rubella Syndrome) مـادرزادي سـرخجه شناخته مي شود (1-3). بروز ناهنجاري به دنبـال عفونـت مادرزادي در ايـن زمـان در حـدود %80-85 مـي باشـد ، احتمال بروز سندرم مادرزادي در عفونـت ايجـاد شـده در هفته 13-20 بارداري در حدود %16-18 و پـس از هفتـه 20 بارداري كمتر از %2 مي باشد(3) بنابراين به توجـه بـه مشكلات عديده اي كه عفونت به اين ويروس مي تواند بـه دنبال داشته باشد، اساسي ترين راهكـار در ايـن خـصوص پيشگيري از وقوع بيماري در زنان باردار اسـت كـه بـدين منظور در اكثر كشورهاي جهان برنامه ايمـن سـازي عليـه اين بيماري به مورد اجرا گذاشته مي شود(1،2). تظاهرات باليني ناشـي از سـندرم سـرخجه مـادرزادي شامل ناهنجاري هاي چشمي (آب مرواريد، ميكروفتـالمي، رتينوپــاتي، كوريورتينيــت و گلوكومــا) ناهنجــاري هــاي شنوائي (كري يك طرفه يا دو طرفه) ناهنجاري هاي قلبي (باز ماندن مجراي شرياني دوره جنينـي، ناهنجـاري هـاي ديواره بطن، تنگي مجراي شـريان هـاي ريـوي) درگيـري سيستم عصبي مركزي ، وزن پايين در زمـان تولـد، اثـرات ديررس (اسهال مزمن، ديابت و پنومـوني) و اثـرات موقـت (آدنوپاتي، بزرگي كبد و طحال، هپاتيت، مننگو آنسفاليت، ضايعات استخواني) است (4)
ســالانه بــيش از 100000 مــورد ســندرم ســرخجه مادرزادي در سراسر جهان اتفاق مي افتد. عوارض متعـدد ناشي از ايـن سـندرم بـار اقتـصادي، عـاطفي و اجتمـاعي سنگيني را بر دوش خانواده ها و جوامع بشـــري تحميــل مي كند (5) تولد درصدي از نوزادان معلول كه گاه عوارض ومعلوليت هاي آنان سنگين و جبران ناپذير به نظر مي رسد اهميت مبارزه با اين مسأله را دوچندان مي كنـد. از طـرف ديگر مي توان با ارزيابي دقيق ايمني زنان در سـن بـاروري ،احتمال خطر ابتلاء به سرخجه مادرزادي را تخمين زد و با تزريق واكسن به زنان غيـرايمن از ابـتلاء بـه ايـن سـندرم پيشگيري نمود (6). تشخيص سندرم سرخجه مادرزادي بـر اسـاس علايـم ايجاد شده در نوزاد نمي تواند انجام شود. اين عمل نيازمند جداسازي ويروس و يا آزمايشات سرولوژيك در نوزاد است. در كشورهايي كه واكسيناسيون در آنها انجام نمي شـود و يا در مراحل اوليه واكسيناسيون هستند، تحت نظر گرفتن سندرم سـرخجه مـادرزادي بـسيار مهـم اسـت . تـشخيص سرخجه پس از تولد و عفونـت مـادرزادي توسـط بررسـي حضور آنتي بادي هاي اختـصاصي IgM بـر عليـه ويـروس سرخجه، با استفاده از كيتهاي تجاري آنزيم ايمونواسـي بـا حساسيت و اختصاصيت بالا، انجـام مـي گيـرد (9-7). بـا توجه به اينكه اين نوع آنتي بادي ها توانايي عبور از جفـت را ندارند، و جنين قادر به توليد اين آنتي باديها مي باشـد، بنابراين حضور اين آنتي بادي هـا نـشانگر عفونـت داخـل رحمي جنين است (10). آنتي بادي هاي اختصاصي IgM بر عليه ويروس سرخجه معمولا تـا يـك سـال در عفونـت مادرزادي قابل تـشخيص اسـت (11). در كـشورهايي كـه واكسيناسيون به مدت طولاني در حال انجام است، ميـزان موارد مثبت آنتـي بـادي هـاي اختـصاصي IgM بـر عليـه ويروس سرخجه كاهش يافته و خطر مثبت كاذب افـزايش يافته است (12). با توجه به اهميت مطالب فوق الـذكر ايـن مطالعـه بـا هدف تعيين بررسي وضعيت سرولوژيك بـر عليـه ويـروس سرخجه در نمونه هاي خون بند ناف نـوزادان تـازه متولـد شده در بيمارستانهاي وابسته بـه دانـشگاه علـوم پزشـكي تهران انجام گرفت.
روش كار: اينمطالعه به صورت توصيفي مقطعي در بيمارستانهاي وابسته به دانشگاه علوم پزشكي تهران در سـال 1387-88 انجام گرفت. جامعه مورد نظر در اين مطالعـه 358 نمونـه خون بند ناف جمع آوري شده از نوزادان تازه متولـد شـده بود. پس از كسب رضـايت نامـه كتبـي جهـت شـركت در طرح، مادران را به 2 گروه سني كمتر از 29 سال كـــه در سن دريافت واكسن درطي واكـسيناسيون عمـومي در آذر ماه سال 1382 بودند و بالاتر از29 سـال كـه در آن زمـان واكسن دريافت نكرده بودند، تقسيم شـدند. نمونـه هـا بـا هماهنگي هاي لازم با بخش زايمان بيمارستانهاي مـذكور، گرد آوري شد. ابزار گرد آوري اطلاعات، پرسشنامــــه اي حاوي سولات مربوط به ويژگـي هـاي دموگرافيـك (سـن، تحصيلات، شغل، محل زندگي و…) و سابقه بارداري از نظر تعداد فرزندان، سابقه سقط جنين و… بود. 5 ميلي ليتر از نمونه خون بند نـاف نـوزادان در داخـل لوله هاي استريل جمع آوري شد و بلافاصله به آزمايـشگاه ارسال گرديـد. پـس از سـانتريفوژ، سـرم جـدا شـده و در دماي منهاي70 درجه سانتيگراد تا زمـان انجـام آزمـايش نگهداري شد.
آزمايش اليزا:
براي تشخيص حضور آنتي بادي اختـصاصي IgM و IgG بر عليه ويروس سرخجه از كيت اليزا شـركت ELISA-VIR (ســاخت كــشور آلمــان) اســتفاده شــد ، آزمايش بر اسـاس دسـتور العمـل شـركت سـازنده انجـام گرديد.
آزمایش RT-Nested PCR
استخراج RNA :
استخراج RNA با استفاده از كيـت High Roche كمپـاني سـاخت Pure Viral Nucleic Acid kit (ساخت كشور آلمان)، مطابق با دستورالعمل شركت سازنده انجام شد و در نهايـت ژنـوم در 50 ميكروليتـر از محلـول Elution جمع آوري شده و تازمان انجام آزمايشات ملكولي در فريزر منهاي 80 درجه سانتيگراد نگهداري گرديد.
سنتز cDNA :جهت سنتز cDNA از تيوبهـاي RT mix pre ساخت كمپاني Bioneer كره استفاده گرديد، در اين روش ميــزان 5 ميكروليتــر از ژنــوم اســتخراج و بــه همــراه 15 ميكروليتر آّب استريل به تيوبها اضـافه شـده و سـپس بـه مدت يكساعت در 42 درجه و در پايان جهـت غيـر فعـال كردن آنزيم ترانس كريپتاز معكوس به مـدت 5 دقيقـه در 70 درجه قرار داده شد.
آزمايش PCR Nested-RT جهت رديابي ژنوم ويروس سرخجه :
جهت رديابي ژنوم ويـروس سـرخجه، ابتـدا بايـد از RNA استخراج شده cDNA سنتز كرد و سـپس بـا اسـتفاده از محصول cDNA، آزمايش واكنش زنجيره اي پلي مـراز بـه روش Nested، در دو مرحلــه انجــام داد. ايــن آزمــون بــا اسـتفاده از دو جفـت پرايمـر كـه سـكانس هـاي آنهـا در جدول1 آورده شده است، انجام شد (13).
پرايمرهاي2R و 7R پرايمرهاي خارجي تر بوده و قطعه اي 185 جفت بـازي را از ناحيـه 1E ژنـوم ويـروس سـرخجه تكثير مي كنند و پرايمرهاي 11R و C8R داخلي تر بوده و قطعه اي 143 جفت بازي را از محصول مرحله اول تكثيـر مي كنند.
جهت انجام آزمايش PCR Nested مرحله اول، پس از تهيه mix Master، آنرا به ميكروتيوب هـا منتقـل كـرده و سپس محصول cDNA را به آن مي افزائيم و ميكروتيوبهـا را با برنامه زماني مشخص (به مدت 3 دقيقه در 95 درجـه قرارگرفته و پس از آن 40 سيكل ، 95 درجـه 30 ثانيـه ، 60 درجه 30 ثانيه و 72 درجه 60 ثانيـه و در نهايـت 72 درجه به مدت 5 دقيقه) در ترموسـايكلر قـرار مـي دهـيم. براي انجام آزمايش PCR Nested مرحله دوم تمام مراحل و مواد همچون مرحله اول است با دو تفاوت. ابتدا اينكه به جاي cDNA، محصول مرحله اول PCR به تيوب ها اضافه مي شود و ثانيأ در برنامه دمـائي تعـداد سـيكل هـ ا از 40 سيكل به 25 سيكل كاهش مي يابد. البته در طي مراحـل آزمايش از نمونه هاي كنترل مثبت و منفـي نيـز اسـتفاده مي شود و در نهايت پس از پايان كار بايد محصول مرحله دوم PCR را با استفاده از آگارز %1/5 الكتروفـورز نمـوده و سپس با اتيديوم برومايد رنگ كرده و در نهايت نتايج را بـا استفاده از دستگاه ترانس لوميناتور مشاهده مي كنيم. جهت تجزيه وتحليل نتايج به دست آمده از نـرم افـزار -16SPSS استفاده شد و داده هـاي جمـع آوري شـده بـه وسيله آزمون آماري كاي اسكوئر و پيرسون مـورد بررسـي قرار گرفتند.
نتايج:
در مطالعه حاضر ميانگين سني زنان باردار22.6 سال ، حداقل سن16 و حـداكثر سـن 37 سـال بـود. از مجمـوع 358 نمونه بررسي شـده 348 (97.2%) نمونـه آنهـا فاقـد آنتي بادي هاي اختصاصي IgM بر عليه ويـروس سـرخجه بودند و فقط 10(2.8%) نمونه از نظر آنتي بادي اختصاصي IGM بر عليـه ويـروس سـرخجه مثبـت شناسـايي شـدند. همچنــين از مجمــوع نمونــه هــاي مــورد بررســي 326 (%91/1) نمونه داراي تيتر محافظـت كننـده آنتـي بـادي اختـصاصي IgG بـر عليـه ويـروس سـرخجه بودنـد و 32 (%8/9) مورد از آنها از نظر اين آنتـي بـادي منفـي بودنـد . (لازم بذكر است كه معيار تيتر محافظـت كننـده بـيش از 15 واحد بين المللي در هر ميلي ليتر محاسبه گرديد). ازكــل نمونــه هــاي مــورد مطالعــه، 254 (%70/9) موردكمتر از 29 سال و 104 (29.1%) مورد بيـشتر از 29 سال داشتند. با انجام آزمون آماري ارتباط معني داري بين سن مادران و منفي بودن آنتي بـادي اختـصاصي IgG بـر عليه ويروس سرخجه وجود داشت(p<0.05)
كليه نمونه هايي كه از نظر آنتي بادي اختـصاصي IgG برعليه ويروس سرخجه منفي بودند(32 نمونه) و همچنين نمونه هايي كه از نظر آنتي بادي اختصاصي IgM بر عليـه ويروس سرخجه مثبت بودند (10 نمونـه) ، بـراي رديـابي حـضور ژنـوم ويـروس سـرخجه بـا روشPCR nested-RT مورد بررسي قرار گرفتنـد. نتـايج حاصـل از ايـن آزمـايش مشخصكرد كه هيچكدام از نمونه هاي مورد بررسيازنظر حضور ژنوم ويروس سرخجه مثبت نمي باشند
بحث:
بحث: اپيدمي هاي سرخجه هر 6 تا 9 سال يكبار رخ ميدهد و بيشترين ميزان ابتلا در بـالغين، در زنـان گـزارش شـده است كه با توجه به سرخجه مادرزادي اين نكته بسيـــــار حائز اهميت مي باشد(14،15). به طوركلي ساليانه بيش از يكصد هزار نوزاد با سندرم سـرخجه مـادرزادي در سراسـر جهان متولد مي شود ، در سال 2001 كشورهاي بـسياري در مجموع تعداد 836356 مورد ابـتلا بـه سـرخجه را بـه سازمان بهداشت جهاني گزارش نمودند، با توجـه بـه ايـن آمار سازمان بهداشت جهاني در بسياري از كشورها جهـت بقــاء و زنــدگي بهتــر مــادران و ســلامتي نــوزادان آنهــا واكسيناسيون عليه سرخجه را در دستور كار آنهـا قـرارداد (5). به نظر مـي رسـد عـدم برنامـه ريـزي واكـسيناسيون مطابق با يافته هاي اپيدميولوژيك، سبب بـالا رفـتن سـن ابتلا به سرخجه و افزايش خطر عفونت سرخجه مـادرزادي در كشورها مي گردد (16).
در آذر مــاه ســال ،1382در حــدود 32 ميليــون دوز واكسن عليه سرخك و سرخجه به افراد 5 تـا 25 سـاله در ايران تلقيح شد. قبل از اين تاريخ واكـسيناسيون سـرخجه در برنامه واكسيناسيون كودكان وجود نداشت و پس از آن وزارت بهداشت برنامه واكسيناسيون MMR را در دو نوبت، يكي در 12 ماهگي و ديگري در 4 تا 6 سالگي قرار داد. در ايران وضـعيت اپيـدميولوژي سـرخجه و سـندرم سـرخجه مادرزادي هنوز مشخص نيست. با مطالعات گذشته نگر در كشور هاي در حـال توسـعه بـر روي كودكـاني كـه دچـار ناهنجاري هاي مشابه سندرم سرخجه مادرزادي بوده انـد، سطح سرخجه مادرزادي را در اين كودكان تخمين زده اند. اين مطالعات با در نظر گـرفتن حـضور آنتـي بـادي هـاي اختصاصيIgG عليه ويروس سرخجه انجام مي گيرد (17). با توجه به آنكه بيش از 50 درصد عفونتها در طي حاملگي تحت باليني بوده و قابل تـشخيص نمـي باشـند، بنـابراين بروز تخمين زده شده ناهنجاري هـاي ناشـي از سـرخجه، كمتر از بروز واقعي آن مي باشد (18). بنابراين مي توان به اين نكته اشاره كرد كه اين نوع تحقيقات نمـي تواننـد بـه طور كامل وضعيت سـرخجه مـادرزادي را تعيـين كننـد و بايدمطالعات اپيدميولوژيك توصيفي/ مقطعي انجام گيـرد. بهمين دليل يكي از اهـداف ايـن مطالعـه بررسـي عفونـت سرخجه مادرزادي در نمونه هاي خون بند ناف جمع آوري شـده بـا روش اليـزا جهـت شناسـايي آنتـي بـادي هـاي اختصاصي IgM عليه ويروس سرخجه بود.
از 358 نمونه بند ناف مورد بررسي 10 (2.8%) نمونـه از نظر آنتي بادي اختـصاصي IgM عليـه سـرخجه مثبـت شدند. در يك مطالعه كه در سال هاي 1371 تا 1376 در انستيتو پاستور بـا روش اليـزا انجـام شـد در2.5% از زنـان بـاردار حـضور آنتـي بـادي هـاي اختـصاصي IgM عليـه سرخجه شناسايي شد. همچنين در ايـن مطالعـه بـا روش HI در حدود %94 از زنان باردار حـاوي آنتـي بـادي هـاي اختصاصي IgG عليه سرخجه بودند (18) بعلاوه در مطالعه ديگري كـه در شهرسـتان بنـدرعباس در سـال 1382 در زنان سنين باروري انجام شد نتايج تست اليــزاي IgM در حدود %1 به دست آمد (19) بنابراين به نظر مي رسد كـه نتايج حاصل از بررسي حاضر با نتايج تست اليزاي IgM در مطالعه محققين انـستيتو پاسـتور، همخـواني دارد. هـدف ديگر در اين مطالعـه بررسـي وضـعيت ايمنـي محـافظتي مادران باردار با استفاده از تكنيك اليـزا و شناسـايي آنتـي بادي هاي اختصاصي IgG عليه سرخجه در خون بند نـاف نوزادان تازه متولد شده آنها بودكه بررسي اين آنتـي بـادي ها نشانگر وضعيت ايمنـي نـوزادان تـازه متولـد شـده نيـز مي باشد. از 358 نمونه بررسـي شـده، 326 مـورد مثبـت (%91.1)و 32 مورد(%8.9) منفي بودند. ايـن يافتـه هـا بـا نتايج به دست آمده از ديگر مطالعات همخواني دارد كه در آنها ميزان ايمنـي محـافظتي مـادران %50-96/4 گـزارش شده است (20).
از مجموع 32 نفري كه از نظر آنتي بـادي اختـصاصي IgG عليه سـرخجه منفـي بودنـد، 22 نفـر آنهـا در گـروه بيشتر از 29 سال قرار داشـتند (68.8%) و 10 نفـر ديگـر (%31/3) در گروه كمتر از 29 سال قرار داشتند. بنـابراين، سـطح مـصونيت در ايـن 2 گـروه بـه ترتيـب %79 و %96 مي باشد، اين تفاوت ها به لحاظ آماري معنادار بود. در مطالعه حاضر جهت اطمينان از نتايج مثبت بدسـت آمده از آزمايش آنتـي بـادي هـاي اختـصاصي IgM عليـه سـرخجه بـا روش اليـزا، از آزمـايش واكـنش زنجيـره اي پليمــراز (PCR nested-RT (كــه يــك روش مرجــع بــا حساسيت و اختصاصيت بالاست استفاده شد. پس از انجام آزمايش با كنترل هاي مثبت و منفي مناسب، مشخص شد كه كليه 10 نمونه ي مـورد بررسـي از نظـر حـضور ژنـوم ويروس سرخجه منفي مي باشند. بنابراين با توجه با اينكه اختصاصيت آزمـايش PCR nested-RT در زمينـه رديـابي حضور ژنوم ويروس %100 مي باشد. به نظر مي رسد نتايج حاصل از آزمايش PCR nested-RT قابل اعتماد تر بوده و كليه نمونه هاي مـورد بررسـي از نظـر عفونـت جديـد بـا ويروس سرخجه منفي مي باشند. بنابراين مي توان توصيه كـرد در صـورتي كـه نتيجـه آزمـايش آنتـي بـادي هـاي اختصاصي IgM عليه سرخجه با روش اليزا مثبت بـود، بـه علت اهميت نتيجـه آزمـايش، بهتـر اسـت بـراي تأييـد از روشي مرجع با حساسيت بالا اسـتفاده شـود تـا از نتيجـه آزمايش اطمينان حاصل گردد. البته در صورتي كه امكـان انجام آزمايش PCR nested-RT وجود نداشت مي تـوان از اسـتفاده نيز Specific-IgG antibody avidity آزمايشات كرد. محققين مشخص كرده انـد در صـورتيكه فـرد دچـار عفونت اوليه با ويروس سـرخجه شـده باشـد، آنتـي بـادي اختصاصي IgM بر عليه آن عامل عفـوني مـي سـازد و در IgG بادي آنتي Specific-IgG antibody avidity آزمايش اختصاصي كه بر عليه همان عامل عفوني ساخته مي شـود avidity Low از خود نشان مي دهد، در صورتيكه اگر فرد از قبل آنتي بادي عليـه همـان عامـل عفـوني در سـرمش باشــد، بــا ايــن تــست آنتــي بــادي IgG اختــصاصي، avidity High از خود نشان مي دهد (9).
نتيجه نهايي:
با توجه به نتايج حاصل از اين مطالعه مي توان چنـين نتيجه گيري نمود كـه احتمـال عفونـت اوليـه بـا ويـروس سرخجه در كشور ما بـسيار پـايين مـي باشـد و وضـعيت ايمني در مادراني كـه تحـت پوشـش واكـسيناسيون قـرار نگرفته اند پايين تر است، نظر به اينكه حدود بيش از %30 از مادران در حال حاضر تحت پوشش واكسيناسيون براي محافظت و پيشگيري از سرخجه مادرزادي قرار نگرفته اند، توصيه مي شودبراي پيشگيري از سندرم سرخجه مادرزادي در اين گـروه سـني نيـز واكـسيناسيون صـورت گيـرد . در نهايت مي توان گفت كه وضعيت ايمني و پاسخ به واكسن در جامعه تحت مطالعه در سطح قابل قبولی می باشد.