معرفی بهترین دستگاههای الایزا در بازار ایران

در عرصهی آزمایشگاهی امروز، دستگاههای الایزا (ELISA) بهعنوان ابزار کلیدی شناخته میشوند. چرا که قادرند تشخیصهایی دقیق، قابلاعتماد و با سرعت بالا ارائه دهند. برای آزمایشگاههای تشخیص طبی یا تخصصی، انتخاب مدل مناسب این دستگاهها تنها یک خرید نیست، بلکه تصمیمی راهبردی است که بر کیفیت نتایج آزمایش، هزینههای عملیاتی، قابلیت پشتیبانی فنی و سرعت خدمات دهی تاثیر مستقیم دارد. در این مقاله از پارسیان آز طب بهترین دستگاه های الایزا که در بازار ایران موجود هستند را معرفی میکنیم.
چرا انتخاب مدل مناسب حیاتی است؟
در زیر علل اصلی برای انتخاب یک مدل مناسب را باهم مرور میکنیم:
دقت بالای اندازهگیری (≤ ۰٫۰۰۰۱ OD):
مدلهایی مانند SpectraMax Plus/384 دقتی فوقالعاده در اندازهگیری دارند که برای سنجش مقادیر پایین ضروریاند
پوشش کامل طول موج (UV–Vis و ماژولدار بودن):
این دستگاهها محدوده وسیعی از طولموجهای ۱۹۰–۱۰۰۰ نانومتر را شامل میشوند که برای تنوع آزمایشها (Absorbance، Fluorescence، Luminescence) موثر است.
نرم افزار پیشرفته (SoftMax Pro، Gen5):
این نرم افزارها قابلیتهایی چون الگوریتمهای آماری دقیق، خروجیهای استاندارد برای ناظران بالینی و پشتیبانی از استانداردهای GxP را فراهم میکنند.
پشتیبانی رسمی در ایران:
مسئله نگهداری، تامین قطعات و پشتیبانی فنی برای طول عمر و سرمایهگذاری تضمینشده، اهمیت حیاتی دارد.
مجموعه توتال مالکیت (TCO):
این فاکتور شامل هزینههای اولیه، قطعات مصرفی، خدمات دورهای و آموزش است و باید پیش از تصمیم نهایی در نظر گرفته شود.
SpectraMax Plus/384 یکی از بهترین دستگاه های الایزا در ایران
SpectraMax Plus/384 از برند Molecular Devices یکی از محبوبترین گزینهها در آزمایشگاههاست.
- دقت نوری: Photometric accuracy کمتر از ±۰٫۰۰۶ OD برای صفحات و ±۰٫۰۰۵ OD برای کواژهها (۰–۲ OD) است.
- محدوده طولموج: ۱۹۰–۱۰۰۰ نانومتر، انتخاب فیلتر یا monochromator با رزولوشن ۲ nm میباشد.
- سرعت خوانش: سرعت بالا با حالت Speed Read؛ صفحۀ ۹۶-ول در ≈۵ ثانیه و ۳۸۴-ول در ≈۱۶ ثانیه خوانده میشود.
- فناوری PathCheck:امکان سنجش میزان مایع و اصلاح طول مسیر نوری (path-length normalization) با دقت بالا، همگام با نرمافزار SoftMax Pro برای حذف خطای ناشی از حجم مایع را میدهد .
- قابلیت گرمایش/لرزش (shaking):لرزش خطی یا مداری و کنترل دما از محیط +۴ °C تا ۴۵ °C، مناسب برای واکنشهای حساس مثل ELISA و kinetic assays است.
این ویژگیها موجب شدهاند که SpectraMax Plus به انتخابی ایده آل برای آزمایشهای دقیق، گزارشهای GxP و کاربردهای تشخیصی و تحقیقاتی در ایران تبدیل شود.
دستگاه الایزای Agilent / BioTek Cytation 5
یک سیستم چندمنظوره قدرتمند که ترکیبی از میکروسکوپی و عملکرد multi-mode است:
- تشخیص چندحالته: قابلیت خوانش Absorbance، Fluorescence (شامل fluorescence intensity، polarization و time-resolved)، لامپسنس Luminescence و تصویربرداری تا بزرگنمایی ۶۰× را دارد.
- فناوری Hybrid: تلفیق monochromator و فیلتر برای بهینه سازی حساسیت و تطبیق پذیری قرار گرفته است.
- کنترل دقیق محیط آزمایش: قابلیت انکوباتور تا ۶۵ °C، لرزش خطی/مداری، و پشتیبانی از کنترل CO₂/O₂ به لطف ماژول گاز اختیاری دارد.
- دقت بالا: محدوده طولموج ۲۳۰–۹۹۹ nm با resolution تا ۰.۰۰۰۱ OD و linearity قرار گرفته در ±۱ % برای صفحات ۹۶ و ۳۸۴ ول میباشد.
- نرمافزار Gen5: امکان کنترل همهجانبه سیستم، تحلیل داده و تصویربرداری حرفهای را فراهم میکند.
این دستگاه گزینهای جامع برای آزمایشهای ترکیبی، بهخصوص سلولی محسوب میشود که دقت و انعطافپذیری بالا در کاربردهای تشخیص و تحقیقاتی دارد. اما پیچیدگی فنی بالا و نیاز به فضای کاربری بیشتر و هزینه بالاتر در مقایسه با دستگاههای اختصاصی Absorbance دارد.
Tecan Spark: دستگاهی مناسب برای آزمایشگاه
این دستگاه یک خواننده صفحه چندمنظوره و ماژولار با طراحی انعطافپذیر است که اصلیترین ویژگیهای آن عبارتنداز:
- Absorbance سریع با monochromator: اسکن ۲۰۰–۱۰۰۰ nm در کمتر از ۵ ثانیه با accuracy ≤ 3 nm انجام میشود.
- Fusion Optics: قابلیت انتخاب مستقل بین monochromator و فیلتر برای جذب، فلورسانس، ترانسمیتانس و Luminescence دارد.
- لامینانس قوی: سنجش Luminescence با dynamic range فوقالعاده (۱۰⁹)، فیبرهای اختصاصی برای صفحات ۹۶ تا ۱۵۳۶ ول دارد.
- تصویربرداری سلولی و محیط کنترل شونده: هندسه و تصویربرداری با autofocus اتوماتیک، کنترل دما، CO₂/O₂ و humidifier و قابلیت شمارش و کنتراست سلولی را داراست.
- ماژول قابل ارتقا: گزینههایی همچون استکر، barcode reader، injectors و کنترل محیطی برای تطبیق با نیازهای آینده در آن وجود دارد.
این دستگاه انعطافپذیری بالا و پتانسیل ارتقا یافتن دارد. همچنین برای تعاملات فلورسانس، جذب و لامپ سنس بههمراه تصویربرداری مناسب است. اما هزینه اولیه بالایی دارد و پیچیدگی فنی آن الزام آموزش برای راهبری ماژولها را بیش از پیش مهم میکند.
مقایسه مختصر Cytation 5 و Tecan Spark
ویژگی | Cytation 5 | Tecan Spark |
تشخیص multi-mode | چندحالته + تصویربرداری تا ۶۰× | چندحالته + تصویربرداری سلولی |
نرمافزار | Gen5 (تمامی عملکردها) | SparkControl + Magellan |
سرعت خوانش | ≈1 s برای هر well | <5s برای اسکن کامل |
ماژولهای ارتقا | CO₂/O₂، dual injector، Gen5 Image+ | Barcode reader، staker، humidifier |
کاربرد اصلی | سلولی تحقیقاتی و تشخیصی | تحقیقات، تشخیص، اتوماسیون فرآیند |
پس:
- اگر هدف شما تحقیقات سلولی پیشرفته و نیاز به تصویربرداری دقیق است، Cytation 5 با فناوری Hybrid و zoom تا ۶۰× انتخاب بسیار تخصصی است.
- برای کارگاههایی که دنبال انعطاف و ماژولار بودن همراه سرعت خوانش و گزینههای ارتقا هستند، Tecan Spark پیشنهاد معقولتری است.
- هر دو سیستم نرمافزار و پردازش دادههای قدرتمندی دارند و گزینههای عالی به ویژه برای آزمایشگاههای تحقیقاتی پیشرفته هستند.
Thermo Fisher Multiskan FCدستگاه کلاسیک و محبوب در الایزاهای استاندارد
اصلیترین ویژگیهای این دستگاه عبارتنداز:
- نوع سیستم: خوانش Absorbance با استفاده از چرخ فیلتر انجام میدهد.
- محدوده طولموج: ۳۴۰–۸۵۰ نانومتر، پوشش استاندارد برای اغلب آزمایشهای بالینی و تحقیقاتی دارد.
- سرعت خوانش: خواندن ۹۶-ول در کمتر از ۷ ثانیه (Fast Mode)، یا حدود ۱۳ ثانیه در حالت استاندارد دارد.
- قابلیتهای محیطی: لرزش خطی و انکوباتور قابل تنظیم تا ۵۰°C بهصورت اختیاری دارد.
- نرمافزار SkanIt: رابط بصری با امکانات صادرات داده، وضعیت مواجهه با GxP و ۲۱ CFR Part 11 (LV드) را داراست.
- ویژگیهای تکنیکی: دقت ±۱ % (۰–۳Abs)، رزولوشن ۰٫۰۰۱Abs، و CV ≤ ۰٫۲ % در ۴۰۵nm دارد.
سرعت و دقت بالا در کاربردهای روتین مثل ELISA، آزمایشهای پروتئینی، endotoxin و رابط کاربری ساده و زبانهای متنوع همچنین هزینه کمتر نسبت به مولتیمودها از مزایای این دستگاه است اما باید بگوییم این دستگاه قابلیت تصویربرداری ندارد و فاقد گزینه Fluorescence یا Luminescence میباشد.
Mini ELISA Plate Reader (BioLegend) از بهترین دستگاه های الایزا در ایران
یک دستگاه کوچک و مقرون به صرفه برای کاربردهای سیار یا کلینیکی می باشد که قابلیت خوانش Absorbance در چهار طولموج رایج (۴۰۵، ۴۵۰، ۴۹۲، ۶۲۰ nm) دارد.
جمع و جور است، مناسب برای میز کمفضاست و حمل آسانی دارد. قیمت پایینتری به نسبت دستگاههای صنعتی دارد
اما تنها چهار فیلتر استاندارد دارد و از Fluorescence یا Luminescence پشتیبانی میکند.
نظرات واقعی کاربران درباره دستگاههای الایزا
SpectraMax Plus/384
ما توی آزمایشگاهمون از دستگاه SpectraMax استفاده میکنیم و واقعا راضی هستیم. هم دقتش بالاست، هم نرمافزار SoftMax Pro خیلی کامل و کاربرپسنده. از طرفی، گواهیهای لازم برای کارهای کلینیکی رو هم داره.
Tecan (مثل مدل Spark یا Infinite)
راستش من تجربه خوبی با دستگاههای Tecan نداشتم. پشتیبانی فنیشون ضعیف بود، نرمافزارش هم پیچیده و گاهی اذیتکننده بود. البته کیفیت خوانش بد نبود ولی توقعم بیشتر بود.
FLUOstar Omega (از برند BMG LABTECH)
این دستگاه رو چند ساله توی آزمایشگاهمون داریم. خیلی راحت نصب و راهاندازی شد، و تا حالا هیچ مشکل فنیای برامون ایجاد نکرده. اگر دنبال یک دستگاه قابل اطمینان برای کارهای روتین هستید، این گزینه خوبیه.
Multiskan FC (Thermo Fisher)
Multiskan FC دستگاهیه که تقریبا همه باهاش راحتن. نه خیلی گرونه، نه پیچیده. ما برای تستهای معمولی ELISA استفاده میکنیم و جوابهاش هم همیشه دقیق و بدون نوسانه.
Mini ELISA Reader (مینیسایز و اقتصادی)
ما این مدل رو برای کلینیک سیار تهیه کردیم. کوچیکه، فضای کمی میگیره و خیلی سریع نمونهها رو میخونه. البته فقط مناسب استفاده سبک و کمحجمه.
جدول نهایی مقایسه
دستگاه | نوع | قابلیت چندمنظوره | سرعت خوانش | پشتیبانی نرمافزار | نقطه قوت | مناسب برای |
SpectraMax Plus/384 | Absorbance/فلورسنس/لومینسنس | ✅ | 96‑ول ≈۵ ثانیه | SoftMax Pro — GxP-ready | دقت بالا، فناوری PathCheck | بیمارستان و تشخیص تخصصی |
Cytation 5 | Multi-mode + Imaging | ✅ + Imaging تا ۶۰× | ≈۱ تا ۲ ثانیه | Gen5 | تصویربرداری سلولی، دقت محیطی | تحقیق سلولی |
Tecan Spark | ماژولار سهحالته | ✅ + Imaging | <۵ ثانیه (اسکن) | SparkControl+Magellan | قابلیت ارتقاء | توسعه رباتیک & تحقیق |
Multiskan FC | Absorbance | ❌ | 96‑ول <۷ ثانیه | SkanIt | آسان، قابل اعتماد | آزمایشگاههای تشخیص عمومی |
Mini ELISA Reader | Absorbance | ❌ | سریع | ساده | جمعوجور، کم جا | کلینیکهای سیار |
توصیه نهایی
اگر نیاز به دقت و تکنولوژی پیشرفته دارید و بودجه خوبی دارید، SpectraMax Plus/384 بهترین انتخاب برای شماست. دقت بالا، پوشش کامل UV–Vis، فناوری PathCheck و خروجی GxP-ready، آن را به گزینهای ایدهآل برای آزمایشگاههای تشخیص تخصصی بدل کردهاند.
برای مراکز تحقیقاتی سلولی که نیاز به تصویربرداری و کنترل محیطی دارند، Cytation 5 با قابلیتهای multi-mode و تصویربرداری تا بزرگنمایی ۶۰× انتخاب بهتری است.
اگر آیندهنگری در نوع سفر تجهیزات دارید و احتمالا در آینده ماژولها و اتوماسیون نیاز خواهید داشت، Tecan Spark با طراحی ماژولار و قابلیت ارتقا گزینه قابل اعتماد و منعطف شماست.
برای کاربردهای روزمره ELISA، پروتئین یا تستهای روتین تشخیصی با کمترین پیچیدگی، سرعت و دقت خوب، Multiskan FC با رابط کاربری ساده، پشتیبانی گسترده و عملکرد بدون دردسر گزینه بسیار مناسبی است.
اگر محدودیت بودجه قابل توجهی دارید ولی همچنان به خوانش Absorbance نیاز دارید، Mini ELISA Reader گزینهی اقتصادی و کاربردی است. با این تفاوت که فاقد قابلیتهای multi-mode یا تصویربرداری است.
پرسشهای متداول کاربران درباره خرید دستگاههای الایزا در ایران
- چه دستگاه الایزایی برای یک آزمایشگاه تشخیص طبی کوچک مناسبتر است؟
برای یک آزمایشگاه کوچک یا تازه تاسیس، دستگاهی مانند Multiskan FC از برند Thermo Fisher پیشنهاد میشود. این دستگاه کاربری ساده، دقت مناسب برای تستهای روتین و قیمت قابل قبولی دارد.
- تفاوت دستگاههای الایزا Single Mode با Multi Mode چیست و کدام را بخریم؟
دستگاههای Single Mode فقط توانایی خوانش جذب نوری (Absorbance) دارند و برای بیشتر آزمایشهای ELISA کافیاند. اما دستگاههای Multi Mode میتوانند علاوه بر جذب نوری، قابلیتهای دیگری مثل فلورسنس و لومینسانس نیز داشته باشند که برای آزمایشگاههای تحقیقاتی و تخصصیتر مناسب است. اگر فقط به تستهای کلاسیک الایزا نیاز دارید، Single Mode کفایت میکند و هزینه کمتری هم دارد.
- نرمافزار دستگاه الایزا چقدر مهم است؟
بسیار مهم! کیفیت نرمافزار، دقت آنالیز دادهها، سهولت گزارشگیری و امنیت اطلاعات، همه تحت تاثیر نرمافزار هستند. دستگاههایی مانند SpectraMax با نرمافزار SoftMax Pro یا Tecan با Magellan یا SparkControl از بهترین نرمافزارها برخوردارند.
- چه فاکتورهایی را هنگام خرید دستگاه الایزا باید در اولویت قرار دهیم؟
مهمترین فاکتورها عبارتاند از:
- نوع نیاز آزمایشگاه (تشخیص، تحقیقاتی، روتین یا تخصصی)
- دقت و سرعت خوانش
- نوع دستگاه (Single vs Multi Mode)
- سازگاری نرمافزار با سیستمهای داخلی و گزارشگیری
- گارانتی، خدمات پس از فروش و تامین قطعات در ایران
- امکان ارتقا یا اتوماسیون در آینده (در دستگاههای ماژولار)
منابع