فعالیت ضد ویروسی عصاره Chelidonium majus L. علیه ویروس هرپس سیمپلکس نوع-1

چکیده:

گیاه Chelidonium majus L. به‌طور گسترده‌ای در علوم پزشکی کاربرد دارد. در این تحقیق، فعالیت ضد ویروسی این گیاه علیه ویروس Herpes Simplex Type-1 (HSV-1) در کشت سلولی مورد بررسی قرار گرفت. عصاره این گیاه تا غلظت 1000 میکروگرم در میلی‌لیتر غیر سمی برای سلول‌های Vero بود و به صورت وابسته به دوز، رشد و توسعه HSV-1 را در این سلول‌ها مهار کرد.
برای بررسی مکانیسم‌های ممکن اثر ضد ویروسی، سلول‌ها قبل، حین و بعد از عفونت با عصاره درمان شدند و تیتر ویروس با روش TCID50 سنجیده شد. نتایج نشان داد که اثرات ضد ویروسی پس از عفونت و در حین عفونت بیشتر از قبل از عفونت بود.
همچنین از تکنیک ایمونوفلورسنس غیر مستقیم برای روشن کردن مکانیسم ضد ویروسی عصاره استفاده شد. هرچند مکانیسم دقیق هنوز مشخص نشده است، نتایج ما نشان داد که عصاره C. majus L. می‌تواند رشد و توسعه HSV-1 را در شرایط آزمایشگاهی مهار کند.

مقدمه

ویروس Herpes Simplex Type-1 (HSV-1) می‌تواند طیف گسترده‌ای از اختلالات از خفیف تا شدید را ایجاد کند. این ویروس باعث عفونت‌های مخاطی و پوستی اولیه و عودکننده می‌شود و می‌تواند به سیستم عصبی انتشار یافته و عفونت‌های نهفته ایجاد کند.
درمان عفونت‌های هرپسی با داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر، ویدارابین و گانسیکلوویر انجام می‌شود. با این حال، به دلیل اثرات سمی این داروها و مقاومت ویروس‌ها به آن‌ها، نیاز به ترکیبات ضد ویروسی جدید با منشاء گیاهی احساس می‌شود.
C. majus L. گیاهی از خانواده Papaveraceae است که خواص ضد التهابی، ضد میکروبی، ضد توموری و ضد درد دارد و در طب سنتی برای درمان بیماری‌های کبدی و پوستی استفاده می‌شود.

مواد و روش‌ها

تهیه عصاره خام:

گیاه خشک شده به مدت 5 روز در اتانول 90% خیسانده و فیلتر شد. عصاره به دست آمده در دمای 50 درجه سانتیگراد تغلیظ شد و با اتانول 90% دوباره حل شد.

کشت سلولی و ویروس:

سلول‌های Vero در محیط DMEM با سرم FBS 10%، پنی‌سیلین و استرپتومایسین کشت داده شدند. ویروس HSV-1 از بیماران جدا و توسط آنتی‌بادی‌های مونوکلونال شناسایی شد.

آزمون سمیت سلولی:

سلول‌ها در پلیت‌های 24 خانه کشت داده شدند و با غلظت‌های مختلف عصاره (10 تا 2000 میکروگرم در میلی‌لیتر) تیمار شدند. میزان سمیت توسط روش رنگ‌آمیزی نوترو رد اندازه‌گیری شد.

آزمون مهار ویروس:

سلول‌ها با عصاره قبل، حین و بعد از عفونت تیمار شدند و تیتر ویروس توسط روش TCID50 تعیین شد.

ایمونوفلورسنس:

سلول‌های Vero با ویروس HSV-1 عفونی شده و با عصاره تیمار شدند. سلول‌ها با آنتی‌بادی‌های فلورسنتی رنگ‌آمیزی و زیر میکروسکوپ UV بررسی شدند.

نتایج

• سمیت سلولی:
  عصاره C. majus L. تا غلظت 1000 میکروگرم در میلی‌لیتر بدون اثر سمی بود.
• فعالیت ضد ویروسی:
  عصاره در غلظت 1000 میکروگرم در میلی‌لیتر تیتر ویروس را به طور معناداری کاهش داد.
• ایمونوفلورسنس:
  بیان پروتئین‌های HSV-1 در سلول‌های تیمار شده با عصاره به طور معناداری کاهش یافت.

بحث

ویروس Herpes Simplex Type-1 (HSV-1) عامل اصلی عفونت‌های دهانی و برخی عفونت‌های خطرناک چشمی و مغزی است. به دلیل اثرات جانبی شدید داروهای ضد ویروسی و مقاومت ویروس‌ها به این داروها، نیاز به عوامل ضد ویروسی جدید با منشاء گیاهی وجود دارد. عصاره Chelidonium majus L. فعالیت ضد ویروسی قابل توجهی علیه HSV-1 نشان داد. این فعالیت می‌تواند به دلیل ترکیبات فعال موجود در عصاره باشد که به مکانیزم‌های مختلفی در چرخه ویروسی تاثیر می‌گذارد.

مطالعات نشان داده‌اند که عصاره‌های گیاهی می‌توانند از طریق مهار تکثیر ویروس، جلوگیری از ورود ویروس به سلول‌های میزبان و تقویت سیستم ایمنی بدن، اثرات ضد ویروسی داشته باشند. در این تحقیق، عصاره C. majus L. نشان داد که توانایی مهار تکثیر HSV-1 را دارد، به خصوص هنگامی که سلول‌ها پس از عفونت با عصاره تیمار شدند. این نشان می‌دهد که ترکیبات فعال موجود در عصاره ممکن است در مراحل بعدی چرخه تکثیر ویروس تاثیرگذار باشند.

مطالعات ایمونوفلورسنس نیز نشان داد که تیمار سلول‌های آلوده به HSV-1 با عصاره C. majus L. می‌تواند بیان پروتئین‌های ویروسی را کاهش دهد، که نشان‌دهنده اثر مهاری عصاره بر بیان ژن‌های ویروسی است. این یافته‌ها با مطالعات قبلی که نشان‌دهنده اثرات ضد ویروسی ترکیبات گیاهی مختلف بودند، همخوانی دارد.

با این حال، مکانیسم دقیق اثر ضد ویروسی عصاره C. majus L. هنوز به طور کامل روشن نشده است و نیاز به تحقیقات بیشتری برای شناسایی ترکیبات فعال خاص و درک چگونگی تعامل آن‌ها با ویروس و سلول‌های میزبان وجود دارد. همچنین، آزمایش‌های بیشتری برای تعیین اثرات این عصاره در مدل‌های حیوانی و در شرایط بالینی ضروری است تا بتوان از این ترکیب به عنوان یک داروی ضد ویروسی جدید استفاده کرد.

به طور کلی، نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که عصاره C. majus L. می‌تواند به عنوان یک عامل بالقوه ضد ویروسی علیه HSV-1 مورد استفاده قرار گیرد، اما برای توسعه داروهای جدید مبتنی بر این گیاه، تحقیقات بیشتری لازم است.