چکیده:
پدیده تداخل ویروسی در سیستم‌های مختلف از جمله اثر عفونت انتروویروس بر واکسن خوراکی فلج اطفال ضعیف شده نشان داده شده است. در این مطالعه، اثر ریویروس که می‌تواند در دستگاه گوارش انسان وجود داشته باشد، بر روی سویه‌های واکسن فلج اطفال بررسی شد. این موضوع می‌تواند عامل مهمی در واکسیناسیون خوراکی فلج اطفال باشد.
روش‌ها:
سلول‌ها ابتدا با ریویروس آلوده شده و سپس با ویروس فلج اطفال سوپرانفکت شدند. مقدار ویروس توسط روش‌های سنجش TCID50 و پلاک اندازه‌گیری شد. سنتز RNA ویروس فلج اطفال با استفاده از روش RT-PCR در زمان واقعی بررسی و میزان بار RNA ویروسی محاسبه شد. سنتز پروتئین ویروسی با استفاده از تکنیک‌های رنگ‌آمیزی ایمونوفلورسانت و PAGE و سپس آزمایش وسترن بلات تعیین شد.
نتایج:
سوپرانفکسیون سلول‌های آلوده به ریویروس با ویروس فلج اطفال باعث مهار تکثیر ویروس فلج اطفال شد. مشخص شد که اثر مهاری ریویروس پس از استقرار عفونت (2 ساعت پس از عفونت) رخ می‌دهد. بین این دو ویروس برای اتصال به سلول رقابتی وجود نداشت، اما سنتز RNA و پروتئین ویروس فلج اطفال مهار شد.
نتیجه‌گیری:
عفونت سلول‌ها با ریویروس می‌تواند در تکثیر ویروس فلج اطفال اختلال ایجاد کند، که این پدیده در واکسیناسیون با ویروس فلج اطفال ضعیف شده از نظر بالینی مهم است.
مقدمه
پدیده تداخل ویروسی، یعنی مهار رشد یک ویروس توسط ویروس دیگر، در چندین نوع ویروس شناخته شده است و مکانیسم این پدیده تا حدودی توصیف شده است. تداخل ویروسی در سیستم‌هایی مانند پاساژهای متوالی ویروس‌ها با MOI بالا که منجر به تجمع ویروس‌های معیوب تداخل‌کننده می‌شود، عفونت‌های مختلط ویروس‌های وحشی با موتانت‌های حساس به دما و عفونت همزمان سلول‌ها با ویروس‌های وحشی از خانواده‌های مختلف گزارش شده است.
یکی از نمونه‌های این تداخل، اثر عفونت انتروویروس با واکسن زنده ضعیف شده فلج اطفال است که باعث ناکارآمدی محافظت ناشی از واکسن می‌شود. همچنین ترکیب واکسن‌های هپاتیت A و B نشان داده است که بخش هپاتیت B واکسن نمی‌تواند یک پاسخ ایمنی قابل قبول بالینی ایجاد کند.
در این مطالعه، به بررسی کوعفونت سلول‌ها با ریویروس و ویروس فلج اطفال پرداخته شده است. این ویروس‌ها می‌توانند در دستگاه گوارش انسان همزمان وجود داشته باشند و تداخل آنها ممکن است بر نتیجه عفونت یا کارایی واکسن تأثیر بگذارد.
مواد و روش‌ها
سلول‌ها و ویروس‌ها
سلول‌های L929 موشی برای تکثیر ریویروس استفاده شد. کشت‌های ذخیره سلول‌های L929 به صورت مونولایه در محیط تغذیه‌ای Eagle’s Modified Medium حاوی 5٪ سرم جنین گاوی رشد داده شدند. سلول‌های Vero برای رشد ویروس فلج اطفال استفاده شد و در محیط DMEM حاوی 5٪ سرم جنین گاوی رشد یافتند. همه سلول‌ها در دمای 37 درجه و در جو 5٪ CO2 رشد کردند. سویه واکسن ویروس فلج اطفال نوع 3 سابین از مؤسسه واکسن و سرم‌سازی رازی تهیه شد.
آزمایش‌های کوعفونت
آزمایش‌های کوعفونت به این ترتیب انجام شد: (1) سلول‌ها همزمان با مقدار مساوی از ریویروس و ویروس فلج اطفال آلوده شدند؛ (2) سلول‌ها ابتدا با ویروس فلج اطفال آلوده شدند و پس از 2 ساعت با ریویروس مجدداً آلوده شدند؛ (3) سلول‌ها ابتدا با ریویروس آلوده و سپس با ویروس فلج اطفال سوپرانفکت شدند. در گروه کنترل، سلول‌ها به طور جداگانه با هر ویروس آلوده شدند.
سنجش بار ویروسی
برای اندازه‌گیری بار ویروسی، از روش‌های RT-PCR و وسترن بلات برای اندازه‌گیری سنتز RNA و پروتئین‌های ویروسی استفاده شد.
نتایج
سنتز RNA ویروس
میزان RNA ویروس فلج اطفال در سلول‌های کوعفونی‌شده با ریویروس بسیار کمتر از گروه کنترل بود. در این سلول‌ها، سنتز RNA ریویروس مشابه سلول‌های آلوده به ریویروس به تنهایی بود.
سنتز پروتئین ویروسی
با استفاده از روش رنگ‌آمیزی ایمونوفلورسانت مشخص شد که در سلول‌های کوعفونی‌شده با ریویروس، هیچ آنتی‌ژن ویروس فلج اطفال قابل مشاهده نیست، در حالی که آنتی‌ژن ریویروس در سیتوپلاسم وجود داشت. آزمایش وسترن بلات نیز نتایج مشابهی نشان داد و پروتئین‌های ویروس فلج اطفال در سلول‌های کوعفونی‌شده مشاهده نشدند.
بحث
در این مطالعه، تداخل بین ریویروس و ویروس فلج اطفال مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که عفونت سلول‌ها با ریویروس به طور قابل توجهی تولید ویروس فلج اطفال را مهار می‌کند. در عفونت همزمان با این دو ویروس، ویروس فلج اطفال قادر به تکثیر نبود. این اثر مهاری در سطح رقابت برای گیرنده‌ها رخ نداد، بلکه در سطح سنتز RNA و پروتئین بود. مطالعات بیشتر برای بررسی دقیق مکانیسم مهار ویروس فلج اطفال توسط ریویروس مورد نیاز است.
تشکر و قدردانی
نویسندگان از دانشگاه علوم پزشکی ایران برای حمایت مالی از این پروژه و همچنین از آقای حمیدرضا مولایی برای کمک در تعیین بار ویروسی و خانم سارا میرهاشمی، مریم فاضلی و امیر مسعود بهشتی برای تایپ مقاله تشکر می‌کنند.
